Köpeklerde Mastitis Nedir?
Köpeklerde mastit, meme bezlerinin iltihaplanması sonucu çıkan hastalığın tanımlanması için kullanılan terimdir. Diğer adı meme yangısıdır. Köpeklerde mastit nedeni bakterilerin neden olduğu enfeksiyonun yol açmasıyla oluşur. Bazı vakalarda da enfeksiyonun etkili olmadığı durumlarda vardır. Köpeklerde mastitis aslında meme uçlarının ya da kanalının tıkanması, bakterilerin meme ucundan içeri girmesiyle iltihaplanmaya neden olur. Hijyenik olmayan, bakımsız köpeklerde sıkça görülüyor. Çok sayıda bakteriye maruz kalması meme uçlarının tahrişe uğramasına yol açacaktır.
Enfeksiyon olmadan oluşan mastitis doğum yaptıktan sonra dişi köpeklerin meme uçlarında süt birikmesi, yavruların içmesi gerektiği halde içmemesi sonucunda meme bezleri iltihaplanır. Bezlerde biriken süt köpeğin aniden sütten kesilmesine neden olur.
Köpeklerde Mastit Türleri
En sık doğumdan sona dişi köpeklerde görülen mastit birden fazla türü vardır.
Akut Mastitis: Sıcaklık ve ağrıya yol açarak meme bezlerinin aniden şişmesi. Bu tür mastitis anne köpekte halsizlik ve uyuşukluğa yol açacaktır.
Septik Mastitis: Isı, ağrı, süt renginde değişiklik, annede uyuşukluk, iştah değişimleri, yüksek ateş gibi durumların yaşanmasına bağlı olarak meme bezlerinin şişmesidir. Septik mastit ve belirtilerine bakteriyel enfeksiyonlar neden olur.
Kronik veya Subklinik Mastit: Meme bezlerinde şişme, aşırı sıcaklığın yanında meme dokusunda iltihaplanma görülüyor.
Nonseptik Mastit: Bakteri, mantar gibi etkilerin olmadığı herhangi enfeksiyona maruz kalmadan yaşanan meme iltihaplanması.
Gangrenöz Mastit: Meme başı, meme çevresindeki dokularda morarmalar yaşanır. Anne köpeğin memesinden sütle beraber kan gelir. Ayrıca annede kusma, iştah azalması,ateş, kan basıncında düşüş belirtileri de beraberinde gelecektir.
Köpeklerde Mastit Nedenleri
Köpekte mastit görülmesinin en yaygın nedeni; e.coli, enterokok, stafilokok ve streptokok spp adı verilen bakterilerin yaydığı enfeksiyondan kaynaklanır. Hamile köpeklerde vücutlarında ani değişimler olur. Yavruların doğduktan beslenmeleri için süt üretimi başlar. Hamile köpeklerde meme uçları çizilerek çatlar. Bakımı yapılmazsa eğer bakteriyel enfeksiyonların kanala girmesine yol açar.
Anne köpek doğumdan sonra yavrularını emziremezse mastit olur. Bu yüzden köpeğin veteriner kontrolüne gitmesi gerekiyor. Yavrularını emziremeyen anne köpekte görülecek mastit meme bezlerinden dolayı kanser riski görülmesi yüksek.
Köpekte mastit diğer nedenleri:
- Blastomikoz ve mikobakteri gibi mantarlar,
- Yoğun nem içeren, temiz olmayan ortamlarda barınmaları,
- Çöp kutularının keskin kenarlara sahip olmasından dolayı dişi köpeklerin memelerini çizdirmesi sonucu yaralanmaları,
- Doğum yapana anne köpeğin emzirirken meme ucunu kaşıyarak iltihap kapması,
- Uzun süre emzirememesinden kaynaklı süt birikmesi,
- Yeni doğan yavruların ölmesi ya da doğar doğmaz anneden ayrılması
Köpeklerde Mastit Belirtileri
Dişi köpek birkaç belirti göstercektir. Köpeğin yavruları emziremediğini görürseniz ya da sürekli huzursuz ruh halindeyse vakit kaybetmeden veteriner hekime götürün. Enfeksiyon tüm vücuduna yayılmadan erken teşhis yapılmalıdır.
- Meme başında ve çevresinde kızarıklık,
- Yüksek ateş,
- Meme bölgesinde elle dokunduğunuzda kitle gelmesi,
- İltihaplı meme uçları,
- İştahta azalma,
- Kilo kaybı,
- Letarji,
- Emziren annelerde süt renginde bozukluk,
- Meme ucunda morarma,
- Köpeğin memelerine dokunduğunuzda aşırı sıcaklık
Emziren dişi köpekler sürekli ağrı, inleme, huzursuzluk içinde olacaktır. Yavrularını emziremeyecek ve kaçacaktır. Yavrularını emzirmeyen köpeklerde süt birikmesinden dolayı meme uçları daha da şişecek ve iltihaplanma olacaktır. Mastit’in erken belirtileri göğüslerde hafif şişlik ve iltihaplanma ve hafif rahatsızlıktır. Erken teşhis edildiğinde enfeksiyon yayılmadan tedavisi hızla yapılacaktır.
Köpekte Mastit Teşhisi Nasıl Yapılır?
Çoğu durumda köpekte mastit teşhisi yapılırken fiziksel muayenede belirleniyor. Fakat doğru tanı koymak ve hastalığın derecesinden kesin emin olmak için birtakım laboratuar testi yapılması gerekir. Köpeğin kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombosit düzeyine bakmak için kan testi yapılır. Test sonucunda beyaz kan hücrelerindeki sayıların anormalliği enfeksiyonu olduğunu gösterir.
Meme bezlerinden alınan küçük miktarda süt ile mikroskobik ortamda inceleme yapılır. Beyaz kan hücrelerinde irin, bakteri, mantar rastlanması durumunda teşhis konulur. Sitoloji çalışması sırasında veteriner, anormallikleri tespit etmek için hücre gruplarını inceleyecektir.
Bezden alınan süt ve sıvı kültürü gönderilir. Bu veteriner hekimin hangi ilaçları yazması gerektiğini belirtir. Kangrenli mastit tanısı koymak için radyografiye (x-ışını) ihtiyaç olur. Dokularda ve kan akışından herhangi bir anormal durumun teşhisi yapılması için köpeğin ultrasonu çekilir. Mastit kansere neden olup olmadığını öğrenmek için doku örneği alındıktan sonra biyopsi için laboratuara gönderilir.
Köpeklerde Mastit Tedavisi
Mastitin şiddetine göre tedavi belirlenir. Şiddetli vakalarda IV sıvılar, ağrı kesiciler ve antibiyotik tedavisi için hastaneye yatışı gerçekleştirilir. Nekrotik dokular için cerrahi müdahale yapılır. Bu dokuların içinde birikenler boşaltılmalı ve temizlenmeli. Antibiyotik tedavisi ortalama 2-3 hafta kadar sürer.
Akut mastit vakaları spektrumlu antibiyotik ile tedavisi yapılır. Bir diğer kronik mastit vakalarında yapılan testlere bağlı olarak tedavi planı oluşturulur. Anneyle beraber yavruları da etkilediği için dokudan alınan örneklerin sonucu gelinceye kadar meme bezlerindeki sıvının ph derecesini korumak için antibiyotiğe başlanır.
Köpeklerde mastit tedavisi sırasından oral ilaçların yanında topikal tedavi de uygulanacaktır. Anne köpek yavrularını emzirmeye devam ediyorsa iltihap varsa her 5 saatte bir uzman tarafından sıkılarak iltihabın boşaltımı sağlanır. Sağım yapmadan önce bölgeye sıcak kompres uygulanacaktır.
Köpekte Mastit Önleme
Köpeğin meme bezlerini temiz tutmak iltihap oluşmasını önler. Emziren köpeklerin meme bezlerinin düzenli olarak nemli bir bezle silinmesi ve sağlıklı tutulması gerekiyor. Ayrıca köpeğin barındığı yerin de hijyenik olması gerekiyor. Emzirme döneminde meme bölgesinin darbe almasına, yara oluşmasını önleyin. Bakterilerin oluşmaması için uzayan tüyleri tıraş etmelisiniz.
Mastit Olan Köpek Evde Tedavi Edilebilir mi?
Öncelikle mastit teşhisi veteriner hekim tarafından konulmalıdır. Anne ve yavrular için uygun tedavi planı oluşturacaktır. Orta şiddetli ve hafif vakalarda antibiyotik, kompresyon ve masaj ile bakım sağlanır. Tüm bunlar veteriner hekiminizin izniyle olmalıdır.