Köpeklerde karaciğer yetmezliği akut ya da kronik olarak ikiye ayrılmaktadır. Akut karaciğer yetmezliği köpeğin karaciğerinin fonksiyonlarının %70’ini ya da daha fazlasını ani olarak kaybetmesi olarak tanımlanır. Kronik karaciğer yetmezliği ve akut karaciğer yetmezliğinin ortaya çıkma nedenleri birbirinden farklıdır.
Kronik karaciğer yetmezliği ise karaciğerin fonksiyonlarını zamanla yavaş yavaş kaybetmesidir. Köpeklerde karaciğer yetmezliği hayati riskler taşıyan bir rahatsızlıktır. Karaciğer hayati bir organ olduğu için fonksiyonlarını kaybetmesi hayatını aniden kaybetmesine dahi neden olur. Karaciğer vücut işlevlerinin normal ve düzenli devam edilebilmesi için gerek olan kimyasal işlemlerin kontrol edildiği bir organdır. Kan pıhtılaşmasını sağlayan maddelerin ve safranın üretiminden sorumludur. Protein, yağ ve karbonhidratın kullanımını kontrol etmektedir.
Köpeklerde Karaciğer Yetmezliği Nedenleri
Tozoplasmalar ve askaritler başta olmak üzere çeşitli parazitler karaciğerde hastalık gelişmesini tetikler. Kistik oluşumlar, apseler ve tümörler karaciğer fonksiyonlarının bozulmasına neden olur. Köpeklerde sık rastlanan kronik hepatitin sebebi kesin olarak açıklanamamaktadır. Köpeklerde yaygın görülen böbrek hastalıkları da kronik hepatitin gelişimine neden olabilmektedir. Nöbetlere sebep olan epilepsi veya nöropatik ağrıların engellenmesinde kullanılan antibiyotikler, antikonvülzanlar ve analjezikler karaciğer rahatsızlıklarının tetiklenmesine yol açmaktadır. Köpeklerde karaciğer yetmezliği özellikle orta yaşlı ve kilolu köpeklerde daha sık rastlanır. Safra taşı sorunları, safra kesesi, bakteriyel hastalıklar, stres, toksik etkenler, beslenme yetersizliği ve metabolik hastalıklar karaciğer hasarına yol açar.
Köpeklerde Karaciğer Yetmezliği Belirtileri
Köpeklerde meydana gelen karaciğer yetmezliği vücudun farklı sistem ve organlarını etkileyen bir problemdir. Belirtilerini farklı sistemler üzerinde görmek mümkündür. Çünkü karaciğer yetmezliği birçok sistemi ve organı doğrudan etkilemektedir.
Köpeklerde Bağışıklık Sistemi: Kan ve lenfatik sistemde pıhtılaşma komplikasyonlarına ve dengesizliklerine neden olur.
Köpeklerin Gastrointestinal Sistem: İshal, kusma ve dışkıda kan görülmesi muhtemeldir.
Köpeklerde Sinir Sistemi: Hepatik ensefalopati olarak bilinen karaciğer yetmezliğine bağlı olan bir beyin hastalığı görülür.
Köpeklerde Hepatobiliyer Sistem: Karaciğer ve safra hücrelerinin ölmesi ya da sarılık olur.
Böbrekler: Böbreklerde bulunan tübüllerin metabolitlerden ya da toksinlerden zarar görmesi karşılaşılan bir durumdur.
Karaciğer yetmezliğinin diğer belirtileri ise;
- İştahsızlık
- Ani kilo kaybı
- Halsizlik
- Depresyon
- Karında sıvı birikmesi ile oluşan şişkinlik
Köpeklerde Karaciğer Yetmezliği Teşhis Yöntemleri
Bazı karaciğer hastalıklarının sebepleri hala belirsizdir ve sonraki aşamalar organ hasarına neden olur. Rahatsızlığın en kısa sürede teşhis edilerek tedavisine başlanması önemlidir. Veteriner hekiminiz, karaciğer hastalıklarının teşhisini koymak için test edilmiş yollar ve modern donanım çalışmalar kullanılır;
- Görsel inceleme
- Endoskopik inceleme
- Karaciğer bölgesini hissetmek/vurmak
- X-ışını
- Ultrason
- Tanısal laparotomi
- Anjiyografi (kan damarı araştırması)
- Serolojik testler
- Dışkı incelemeleri (coprogram)
- Assit için sıvı sitolojik analizi
- İdrar ve kanın biyokimyasal/klinik analizi
Bu tanı yöntemlerinin değişiklikleri görsel olarak görülmeyi, patolojinin nedeninin belirlenmesi, doğru bir tanı koyulmasını ve benzer semptomlu diğer hastalıklar ile karıştırılmamasını sağlamaktadır. Ek olarak çeşitli yöntemlerden de yardım alınır. Elde edilen sonuçlar ile veteriner hekiminiz doğru tedavi yöntemini planlayacaktır.
Köpeklerde Karaciğer Yetmezliği Tedavisi
Köpeklerde meydana gelen karaciğer yetmezliğinin tedavisi için hastane yatışı gerekir. Tiroidin düzgün çalışması için bazı maddeler gereklidir. Kolloidin replasmanları, elektrolik ve oksijen takviyesi gibi temel bakım gereksinimlerinin klinik şartlarda tedavisi sağlanmalıdır.
Karaciğer yenilenmesi için köpeklerin aktivitesinin kısıtlanması gerekebilir. Durumu stabil olmayan köpeklerin kateter ile beslenmesi önerilebilir. Durumu stabil köpekler içinse bağırsaklarla beslenme (enterik beslenme) tavsiye edilir. Bu süre içerisinde K ve E vitamini içeren diyet uygulanması gereklidir. Köpeklerde karaciğer yetmezliği için antiemetikler, hepatik ensefalopati ilaçlar, antioksidanlar ve koagülopati ilaçlar kullanılması gereklidir. Bu ilaçların kullanımı için mutlaka veteriner hekim tavsiyesi alınmalıdır. Tedavi sürecinin başarısı ve zamanı, hastalığın seyrine, hasar derecesine ve karaciğerin durumuna bağlı olarak farklılıklar gösterebilir.